Bamako'nun Tezenesi


Batı Afrika’nın griot geleneği bizdeki ozanlara benzer. Halkın birikiminin, ortak zihninin taşıyıcısı, aktarıcısı olarak mühim bir vazife ifa ederler. Bu çağın griotları zamanla tarzlarını değiştirmiş, enstrümanlarını çoğaltmış, hikâye anlatım biçimlerini zenginleştirmiştir.


Onlardan biri, belki de en tanınmışı kuşkusuz Habib Koité. Senegal’de doğmuştur, fakat ailesi Mali’nin batısında mukim Bambara milletinden, Khassonké isimli griotlardandır. Düğünlerde ses sanatçılığı yapan annesi, gitar çalmayı seven babası, Ngoni (bir çeşit yaylı çalgı) icra eden dedesi sayesinde müzikle iç içe büyümüştür.


Müzik eğitimi sonrası gitar öğretmenliği yapan Koité, bir arkadaşı aracılığıyla 1993’te Fransa’da katıldığı müzik festivalinde ödül almış, 1995’te ilk stüdyo albümü Muso Ko’yu çıkarmıştır. Albümdeki Cigarette a Bana ve Din Din Wo (ki Windows Vista’nın örnek müzik dosyaları arasındadır) parçaları epey ses getirmiştir. 1998’de Ma Ya albümü ile yükselişi devam etmiştir.


Küresel anlamda şöhrete uzanmasını sağlayan ise Mali’nin alanında meşhur sanatçılarından müteşekkil orkestra Bamada (Mali’nin başkenti Bamako’da yaşayanlara verilen isim) ile 2001’de çıkardığı Baro albümü olmuştur. Aynı yıl ABD’de 30 civarında konser veren grup yerinde duramamış, 1995-2002 arası toplam 30 ülkede 560 kez sahneye çıkmıştır. Albüm, hareketli Batoumambe, hüzünlü Kanawa veya Baro, enstrümantal Woulaba gibi parçalarla Koite’nin hedefi olan Mali’nin farklı tınılarını, tarzlarını mezcetmeye yönelik girişimin (danssa-doso) en rafine örneği olmuştur.


2004’te konser kayıtlarından oluşan Foly, 2007’de turne esnasında vefat haberini aldığı annesine atfettiği N’ba ve şarkısının yer aldığı Afriki albümleri orijinal Bamada ile çıkardığı son albümler olmuştur. 2012’de blues sanatçısı Eric Bibb ile Brothers in Bamako, 2014’te Soô ve 2019’da Kharifa albümlerini yayınlayan Koité, Bamada’dan dostları ile kariyerine devam etmektedir.


Sanatçının tüm konserlerinin final parçası Wassiye ile yazıyı bitirmek isabetli olacaktır.